با دوَمی‌ها شماره‌ی‌یک
برای ارتباط بیشتر با سایر همکاران بنده به عنوان سرگروه آموزشی پایه ی دوم در طول سال اقدام به ارسال نشریه ای کوچک به مدارس نمودیم . از این به بعد شماره های گوناگون به ترتیب جهت استفاده ی شما عزیزان در این وبلاگ قرار خواهد گرفت.
آموزش املا
تا‌قبل از دهه‌ی 1980 ، املا به‌عنوان یک روش امتحانی محسوب می‌شد که‌نیاز به‌آموزش مستقیم آن نبود .از سال‌های 1980تا1990 بود که به‌تدریج بر‌آموزش متمرکز املا در کلاس درس تاکید بیش‌تری شد.
مهارت املا نویسی به معنی توانایی جانشبن کردن صحیح صورت نوشتاری حروف ، کلمات وجمله ها به‌جای صورت آوایی آن‌هاست . دانش‌آموز باید به‌این مهارت دست یابد تا بتواند به‌خوبی بین صورت تلفظی کلمه‌ها و حروف‌سازنده‌ی آن ها پیوند مناسبی برقرار کند . بدین ترتیب زمینه‌ی لازم برای پیشرفت آن‌ها در درس‌های جمله‌نویسی ، انشا به‌طور کلی مهارت نوشتن بهتر فراهم می‌شود.
بدیهی است با نوشتاری که با غلط‌‌های املایی همراه باشد ارتباط زبانی بین افراد جامعه به‌خوبی برقرار نمی‌شود.بنابر‌این لزوم توجه به این درس کاملاًًروشن است. علاوه‌بر اهداف فوق ، املا‌نویسی، دانش‌آموزان را یاری می‌کند تا‌مهارت‌های خود را در زمینه‌های زیر تقویت‌نمایند:
- گوش‌دادن با دقّت
- تمرکز وتوجه داشتن به‌گفتار گوینده
- آمادگی لازم برای گذر از رونویسی(نوشتن غیرفعال) به جمله‌نویسی وانشا(نوشتن فعال)
رونویس املا جمله‌نویسی وانشا
(نوشتن غیرفعال) (نوشتن‌نیمه فعال) (نوشتن فعال‌یاخلاق)
مراحل روش‌آموزی املا: ( پیشنهادی)
گام اول، انتخاب متن املا و نوشتن آن روی تابلووخواندن‌آن
گام‌دوم ،قرائت املا توسط معلّم‌ونوشتن آن توسط دانش‌آموزان
گام‌سوم ،تصحیح‌گروهی‌املا‌ها وتهیه‌ی فهرست خطا‌های‌املایی
گام‌چهارم ،تمرینات متنوع باتوجه به‌اولویت بندی اشکالات املایی استخراج شده.( جمله‌نویسی باغلط‌های‌املایی)
لازم است معلّم‌هنگام انتخاب متن هر املا‌به‌مواد زیر توجه‌داشته‌باشد:
- متن مورد نظر حاوی جمله‌باشد واز انتخاب کلمه‌‌به‌تنهایی خودداری شود.
- کلمات سازنده‌ی جملات‌از حروفی‌تشکیل شده‌باشندکه قبلاً تدریس شده‌اند.
- کلمات خارج ازمتن کتاب‌های درسی ، از بیست‌درصد کل کلمات بیشتر نباشد.
- علاوه بر جملات موجود در کتاب‌های‌درسی ،با استفاده ازکلمات خوانده‌شده ، جملات دیگری‌هم در نظر گرفته‌شوند.
- در هر جلسه از کلماتی که‌در جلسات‌قبلی برای دانش‌آموزان مشکل‌بوده‌اند نیز استفاده شود تابتوان درجه‌پیشرفت شاگردان را‌اندازه‌گیری‌کرد.
ارزشیابی تکوینی مهارت املا
هدف از اجرای ارزشیابی تکوینی‌کشف نقاط ضعف دانش‌آموزان در یادگیری‌املا به‌منظورارئه‌ی‌‌بازخورد‌های‌آنی‌برای‌اصلاح اشتباه‌هات املایی‌است.در ارزشیابی تکوینی املا، پاسخ به سوالات زیر مورد برسی‌قرار‌می گیرد.
1- تا چه‌اندازه اشتباه‌های‌‌املایی دانش‌آموزبه‌سطوح مراحل تحولی‌که‌درآن قراردارد وابسته‌است؟
2- تاچه‌اندازه اشتباه‌های‌‌املایی دانش‌آموزبه‌اختلالات ویژه‌ی یادگیری‌وابسته‌است؟
3- روش‌ها وراهکار‌های‌عملی‌و‌مناسب‌برای‌اصلاح‌اشتباه‌های املایی چیست؟
معلّم برای‌یافتن پاسخ به‌سوالات فوق‌الذکرباید به‌تحلیل خطا‌های‌املایی‌دانش‌آموزان اقدام‌کند. تحلیل‌خطا‌هادر‌سه‌مرحله‌انجام‌می‌گیرد :
- اندازه‌گیری
- تفسیر‌خطا
- ارائه‌ی راه‌کارهای‌عملی
در مرحله‌ی اندازه‌گیری خطا‌ها معلّم متون‌املایی دانش‌آموزانی‌‌را که‌به‌کرار شکل‌کلمات‌را‌اشتباه‌می‌نویسند جع‌آوری‌کرده وکلمه‌های اشتباه را بر‌اساس فرم(اندازهگیریخطاها) که‌براساس مراحل تحولی املا تنظیم‌شده‌است طبقه‌بندی‌می‌کند.
*فرم اندازه‌گیری‌خطاهای‌املایی بر اساس مراحل تحول املا
کلمه‌های درست | کلمه‌های نادرست | حافظه‌ی دیداری | حافظه‌ی شنیداری | تجسم دیداری | سازماندهی فضایی | قواعد دستوری |
صابون | سابون | * | ||||
سیب | سیو | * | ||||
گاو | کاو | * | ||||
حراست | هراست | * | ||||
خواهر | خاهر | * | ||||
مستان | مستام | * | ||||
درو | دور | * | ||||
پاسداشت | پاسداشت | * | ||||
زیور | ذیور | * | ||||
سارا |
| * | ||||
هزیمت | هزمیت | * | ||||
جمع‌کل | 4 | 2 | 2 | 2 | 1 | |
تفسیر‌خطاها:
در این مرحله، معلّم نوع‌خطا‌های‌املایی دانش‌آموزان را با توجه به‌نتایج‌حاصل از‌فرم(اندازهگیریخطاها) مشخص می‌کند . برای‌مثال او‌ممکن است نتیجه‌بگیرد که‌علل احتمالی خطا‌های‌یک دانش‌آموز بیشتر به‌حافظه‌ی دیداری‌و دانش‌آموز دیگر به حافظه‌ی شنیداری مربوط است .
اگر خطا‌های دانش‌آموز شامل یکی از ملاک‌های زیر باشد خطا‌های‌او مربوط به‌مراحل تحولی‌است.
- دانش‌آموزدر مرحله‌ی نیمه‌آوایی(سه‌ماهه‌ی پایه‌ی اوّل‌ابتدایی) است و‌خطاهای‌املایی‌او بیشتر از‌نوع حافظه‌ی شنیداری، حافظهیدیداری، تجسم‌دیداری، سازماندهی‌دیداری و قواعد دستور زبان‌می‌باشد.
- دانش‌آموز در مرحله‌ی شنیداری‌است ( اول ابتدایی و نیمه‌ی اول پایه‌ی‌دوم ابتدایی) است و‌خطاهای‌املایی‌او بیشتر از‌نوع حافظهیدیداری، تجسم‌دیداری، سازماندهی‌دیداری و قواعد دستور زبان‌می‌باشد
- دانش‌آموز در مرحله‌ی دیدار‌است (نیمه‌ی دوم‌پایه‌ی‌دوم ابتدایی‌و سوم‌ابتدایی) است و‌خطاهای‌املایی‌او بیشتر از‌نوع خطا‌های‌قواعد دستور زبان‌می‌باشد.
به‌امید آن که مطالب ارائه‌شده موردتوجه‌ی‌شما واقع شده‌باشدوبا راهنمایی‌های استادانه‌ی خود مارا در ارائه‌ی هرچه‌بهتر مطالب یاری فرمایید . منتظر شماره‌ی بعدی‌با دومی‌ها‌باشید .
منابع:
- راهنمای‌آموزشی وارزشیابی مهارت املای‌فارسی در کلاس‌درس – ایرج خوش‌خلق
- روش‌تدریس زبان فارسی در دوره‌ی ابتدایی- دکتر بهمن زندی
ارسال به:
0 نظرات:
ارسال یک نظر