درلغت اضطراب امتحان از دو کلمه ی اضطراب وامتحان تشکیل شده است .اضطراب یک احساس بسیار ناخوشایند و اغلب دلو اپسی است که با یک یا چند تا از احساس های جمعی همراه است ، مثل خالی شدن سرودل ، تنگی قفسه ی سینه ، تپش قلب، تعرق، سردرد، یامیل جبری ناگهانی برای دفع ادرار، بی قراری ومیل برای حرکت.
طبق تحقیقات انجام شده درصد ابتلا ء آن بین دختران وپسران یکسان است ودانش آموزان شهری از روستا بیشتر دچار این مشکل می شوند ودر بچّه های اول خانواده شیوع بیشتری دارد .
اما امتحان نوعی ارزشیابی است که طبق اصول معینی انجام می گیرد .و وسیله ای است برای توصیف و اندازه گیری رفتار دانش آموزان در جهت اهداف آموزش وپرورش و کمک به بهبود یادگیری دانش آموزان .
به طور کلی انسان دوست ندارد در رفتار هایش همواره مورد ارزیابی و نقادی دیگران واقع گردد، به همین دلیل هر زمان که در موقعیت امتحان وآزمون قرار می گیرد به گونه های دچار اضطراب می گردد. زمانی که دانش آموز ان به طور چشمگیری دچار اضطراب شوند، چنین اضطرابی می تواند آثار زیستی وروانی زیانباری را به همراه داشته باشدوزمینه ی فراموشی های زودگذر وخطای ادراک را فراهم می آورد.به همین دلیل در بسیاری از موارد نتایج حاصل از آزمون ها ی انجام شده ازدانش آموزان که شدیداً دچار اضطراب می شوند بیانگر فراموشی های آنی وخطاهای ادراکی آن هاست.
روش های کا هش اضطراب
متناسب بودن سطح انتظارات خانواده با توان واقعی فرزندان.
توجه به میزان تلاش کودکان ونوجوانان ونه صرف نتایج حاصل از انجام آزمو ن ها ی مختلف
توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان واجتناب از مقایسه ی آن ها با دیگران.
داشتن انتظارات معقول از کودکان و نوجوانان وتشویق مثبت توانمندی های آن ها .
تسلط بر موضوعات درس وآمادگی های ذهنی و روانی بیشتر برای آزمون ها.
شرکت دانش آموزان در آزمون های فرعی در شرایط متفاوت قبل از آزمون اصلی .
داشتن تصور روشن نسبت به آینده ودر حد توان تلاش کردن.
نقش معلم در کاهش اضطراب دانش آموزان
تبدیل نکردن جلسه ی امتحان به یک صحنه ی دادگاه یا حسابرسی.
دور کردن عوامل مخرب واضطراب از جلسه ی امتحان با مهربانی و چهره ای گشاده.
بیرون آوردن دانش آموزان از حالات هیجان زدگی وتنش روانی وعضلانی با چهره ای خندان در بیان جملات گیرا وخوشایند.
دادن آرامش روانی به دانش آموزان با جمله های کوتاه و همراه باشوخ طبعی .
خودداری از تحقیر وتنبیه واضطراب در جلسه ی امتحان.
چگونگی سوالات امتحان و کاهش اضطراب
طرح سوالات در درجه ی اول هدف های یادگیری را در نظر گیرد .
سوالات آموخته های دانش آموزان را ارزیابی کند نه ندانسته های آن ها را.
معلم هدف اصلی خود را از امتحان مشخص ومعین کند .
توجه به سطح عمومی دانش آموزان در تهیه ی سوالات.
به دانش آموزان فرصت استفاده از معلومات خود را در موقعیت های دیگر بدهد .
نوع و تعداد سوالات متناسب با توان ذهنی دانش آموزان باشد .
سوالات باید کاملاً خوانا و روشن ، صریح، قابل فهم و وبی نیاز از تعبیر وتغییر باشد .
ارزشیابی باید به صورت مستمر و دائمی باشد.
شرایط امتحان به گونه ای باشد که شاگرداحساس کند در یک جلسه ی آموزشی قرار دارد.
امتحان از دانش آموزان دارای هفت هدف اساسی است:
کمک به یادگیری دانش آموزان
کمک به فراگیر برای آشنایی با هدف های آموزشی .
برانگیختن رغبت و علاقه ی دانش آموز به یادگیری .
تصمیم گیری برای شروع مراحل بعدی تدریس.
اصلاح روش تدریس
ملاک ارتقاء وطبقه بندی دانش آموزان .
تصحیح نتایج وفعالیت های دانش آموزان و دادن باز خورد به آن ها .
علل وعوامل اضطراب امتحان در دانش آموزان بار مختلف است . اما مهم ترین علل آن فهرست وار عبارت است از:
الف ) عوامل فردی وشخصیتی دانش آموز چون اضطراب عمومی ، پایین بودن سطح عزت نفس ، هوش ، ارزیابی شناختی ، عدم آمادگی ، عدم توجه وتمرکز ، روش های مطا لعه ی نادرست و انتظارات سطح بالا .
ب) عوامل
آموزشگاهی و اجتما عی چون انتظارات معلمان ، رقابت ، سیستم آموزشی حاکم بر مدرسه ، نوع درس ، موقعیت ومراقبان امتحان و مدرک گرایی.
ج) عوامل خا نوادگی چون شیوه ی تربیتی والدین ، انتظارات سطح بالای آن ها ، جو عاطفی حاکم بر خانواده ، ویژگی ها ی شخصیتی والدین و طبقه ی اقتصادی واجتماعی.
منابع : ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مشکلات رفتاری در کودکان و نوجوانان - شهلا فرقانی رییسی
کار برد روانشناسی در آموزشگاه - دکتر بدری مقدم
نشریه های پیوند
دوش های پیشگیری از افت تحصیلی - دکتر اسماعیل بیابانگرد
